Bebek ve Çocuklarda Anal Fissür (Makatta Çatlak) Nedir?

Çocuklarda ağrılı dışkılama ve kabızlığın en önemli nedenlerinden biri de anal fissürdür. Yada tam tersine anal fissürün esas nedenlerinden biri kabızlıktır. Anal fissür, anüs içinde oluşan travmaya bağlı olarak, bir ya da birden çok çizgi şeklinde makat mukozasının uzunlamasına yırtılması ile ortaya çıkar.

Anal fissür çocukluk çağındaki kanlı ve ağrılı kakanın en sık nedenidir. Çatlakların çoğu birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşirler ki bunlara akut fissür denir. Üç haftaya kadar iyileşmeyen fissürlere de kronik fissür denir.

 

Anal Fissürün Nedenleri Nelerdir?

Anal fissürlerin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Genellikle olağandan daha sert olan dışkı anüsten geçerken travmaya duyarlı olan dokularda yırtılmalara neden olur. Bu nedenle, kabızlık yakınması olan çocukların çoğunda aynı zamanda anal fissür de vardır. İshalde çok sık dışkılama, bazı antibiyotik ve kan ilaçlarının kullanımı ile anüse yapılan girişimler de (parmakla muayene, derece sokulması vs) fissür oluşumuna neden olabilir.

Sert kaka mekanik etkiyle mukozanın yırtılmasına ve fissür oluşmasına sebep olur. Ayrıca internal sfinkter spazmı ve adele spazmı da doku kanlanmasında bozarak mukozada ülsere ve fissüre sebep olur. Anal fissür sıklıkla anüsün arka orta tarafında bulunur. Bu bölgede ki kanlanma daha az olduğu için anal fissür anüsün arka orta kısmında daha kolay gelişir.

Anal Fissürlü Ciddi Bir Hastalığın Belirtisi Olabilir mi?

Evet olabilir, özellikle İnflamatuar barsak hastalığı dediğimiz Chron ve Ülseratif Kolit hastalıkları akılda bulundurulmalıdır.

Anal Fissür Hastaların Şikayetleri Nelerdir?

Bu hastalarda karşımıza çıkan şikayetler küçük bebeklerde; gaz ve kaka çıkarırkan ağlama ve kaka üzerinde ve bezde sürüntü şeklinde kan, büyük çocuklarda ağrıya bağlı kaka tutma ve kabızlık başlıca şikayetlerdir. Derinleşen yırtıklar ise kanamaya neden olur. Bu çocuklarda, dışkı üzerinde çizgi şeklinde ya da dışkılama sonrasında altları temizlenirken tuvalet kağıdına bulaşan sürüntü şeklinde taze kan görülür.

Bu çocuklarda ayrıca aşırı makat kaşıntısı olur buda bazen barsak parazitleri ile karışmasına neden olabilir.

Anal Fissürde Tanı Nasıl Konur?

Tanıda temel unsurlar hikaye ve fizik muayenedir. Fizik muayenede, anüse doğru ilerleyen yırtık görülebilir, genellikle anüsün arka tarafında görülmekle beraber bebeklerde herhangi bir yerde de görülebilirler. Kız bebeklerde yaygınlıkla ön orta kısmında bulunurlar. Ancak Anal fissür her zaman dışardan bakarak görülemeyeceği fissürün anüsün içinde de olabileceği unutmamalı.

Anal Fissür Tanısı İçin Ek Tetkik Yapmaya Gerek Var mı?

Genellikle yok, ancak bazen ek patoloji, kabızlığın tesbiti için direk röntgen grafisi, ultrasonografi ve bazı kan tetkikleri ile kakada parazit tetkiki istenebilir.

Anal Fissürlü Hastalarda Kolonoskopi Gerekir mi?

Hayır gerekmez, ancak Ülseratif kolon yada Chron düşünülen hastalarda yapılır.

Çocuklarda Anal Fissür Tedavisi Nasıl Yapılır?

Anal fissürlerin bir kısmı herhangi bir tedavi yapılmadan kendiliğinden iyileşebilir.

Tedavide temel esaslar kabızlığın tedavisi ve anal fissürün tedavisidir. Bunlardan herhangi birinin tek başına tedavisi, tedavinin uzaması hatta başarısızlığına neden olur.

Kabızlık için öncelikle beslenmenin düzenlenmesi gerekir. Bunun için en iyi yöntem ise sağlıklı ve dengeli bir beslenme planının oluşturulmasıdır. Tam tahıllı ekmekler, bulgur, kuru baklagiller, meyve ve sebzeler ile yağlı tohumlar diyet liflerinin en iyi ve en sağlıklı kaynaklarıdır. Bu besinlerin düzenli bir şekilde beslenme planı içerisine yerleştirilmesi dışkı hacminin artırılması ve kıvamının olması gereken şekle getirilmesi açısından oldukça etkilidir. Ayrıca hastanın bol su alması sağlanır.

Diğer taraftan hastalara dışkı yumuşatıcı bazı ilaçlar kullanabilir. Büyük çocuklara uygun tuvalet eğitimi verilir ( Daha geniş bilgi için Kabızlık başlıklı yazımız okunabilir ).

Anüsün uygulanacak ağrı kesici ve hücresel iyileşmeyi hızlandırıcı pomadlar da tedaviye yardımcıdır. Kronik Fissürlerde Glyceryl trinitrate krem uygulanması ile internal anal sfinkter spazmı çözülerek anal fissürün iyileştiği görülmüştür. Günlük uygulama 6-8 hafta devam etmelidir.

Küçük bebeklerde derece ve fitil, anüsten parmakla muayene ( rektal tuşe ) gibi uygulamalar bile anal fissür oluşumuna yol açabilir. Bu nedenle, özellikle 2 yaş altı bebeklerde olmak üzere, çok ciddi bir gerekçe (tümör, abse vs) olmadıkça, kesinlikle bu uygulamalardan kaçınılmalıdır.

Tıbbi tedaviyle iyileşmeyen vakalarda cerrahi müdahale gerekir. Cerrahi tedaviler fissürektomi, anal dilatasyon ve lateral internal sfinkterotomi şeklinde yapılır. Tıbbi tedavi ile düzelmeyen vakalarda fissürektomi ve kabızlık tedavisi birlikte iyileşme %80 görülür. Ancak çocuk yaş grubunda bu yöntemlere başvurulması gereken hastaların sayısı yok denecek kadar azdır ( Benim yaklaşık 30 yıllık çocuk cerrahisi meslek hayatımdaki hasta sayısı 1 belki 2 ).

Bebeklerde Ve Çocuklarda Anal Fissür Tedavisi Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Fissürün tekrarlaması için özellikle büyük çocuklarda beslenmenin düzenlenmesi ve tuvalet eğitiminin düzgün öğretilmesi önemlidir.

Ayrıca Anal fissür iyileştikten sonra anüsün kenarında dışa doğru bir deri çıkıntısı (sentinel pile) oluşabilir. Hele de kanama varsa bu görünüm yanlışlıkla “hemoroid” olarak tanımlanabilir. Bu çıkıntı kimi çocuklarda fissür iyileştikten sonra uzun süre kalabilir.

Anal Fissür Tedavisinde Botoks Kullanılır mı?

Evet Kronik Anal Fissürlü hastalarda kullanılabilir, ancak bu uygulama ihtiyacı da cerrahi işlemler gibi gibi çocuklarda yok denecek kadar azdır ve etkileri geçicidir.

Anal Fissürde Cerrahi İşlemler Nelerdir, Nasıl Yapılır?

Yukarda da söz edildiği gibi çocuk yaş grubunda bu ihtiyaç yok denecek akadar azdır. Bu nedenle burada bahsedip Anne – Babaların endişelenmesini istemiyoruz. İhtiyaç halinde hekiminize başvurabilirsiniz. Ancak isim olarak bahsetmek gerekirse genelde Sfinkterotomi dediğimiz cerrahi işlem uygulanır.

*** Burada verilen bilgiler, internet sitesinin içeriği ziyaretçiyi bilgilendirme amacı ile düzenlenmiştir. Hiçbir bilgi ziyaretçiler tarafından tavsiye olarak değerlendirilip hiçbir karar veya eyleme neden olmamalıdır. Konu ile ilgili aileler hastasını mulaka bir çocuk cerrahisi uzmanına muayene ettirmeli, onunla görüşerek birebir bilgisine başvurarak karar vermelidir.