Çocuklarda Nörojenik Mesane Nedir?

Nörojenik mesane, idrar torbasının sinirlerinin hasarı nedeniyle mesanenin normal çalışmaması anlamına gelir. Nörojen mesane çocuğun idrarı tutma veya bırakma konusunda sorun yaşamasına neden olabileceği gibi, böbreklerle ilgili sorunlara neden olabilir. İdrar tutma fizyolojisi ile ilgili yazımız okunabilir. Özetle mesanenin idrarı depolama ve mesane boynundakiidrarı tutmamızı sağlayan sifinker değimiz yapının uyum içinde çalışması gerekmektedir. Bu uyuma Detrüssör Sfinkter Sinerjisi denir. Bu da merkezi sinir sitemi ( beyin omurilik ) ve mesaneye giden periferik sinirlerin kontrolü altında gerçekleşir.

 

Çocuklarda Nörojenik Mesane Nedenleri Nelerdir?

Çocuklarda nörojenik mesane bir doğumsal nedenlerden yada sonradan oluşan sinir hasarları nedeni ile ilgili olarak gelişebilir. Çocuklarda sonradan görülen nörojen mesanenin başlıca tedanleri travma yada tümörlerdir.

Çocuklarda nörojenik mesanenin en yaygın nedenleri şunlardır;

• Spina bifida (myelomeningosel); Bebeğin anne karnında gelişimi sırasında oluşan omurilik kusurlarıdrı
• Omurilik Yaralanması ; Genellikle trafik kazası yada yüksekten düşme nedeni ile oluşan omurilik hasarlarına bağlı, bazende ameliyat sırasında gelişen murilik hasarına bağlı olarak ortaya çıkar.
• Sakrum (Kuyruk sokumu kemiği) agenezisi
• Serebral Palsi; Vücudun motor hareketlerini konturol eden beyin bölgesinin doğumsal yada kazanılmış hasarıdır.
• Merkezi sinir sistemi tümörü.
• Enfeksiyon; Çok nadiren beyin ve omurilik enfeksiyonuna bağlı oluşur.
• Pelvik Ameliyatlara Bağlı Periferik Sinir Hasarı; Anal atrezi, Teraatom , mesane kanseri gibi tümör ameliyatları başlıca nedenlerdir.

Hangi Çocuklar Nörojenik Mesane Açısından Risk Altındadır?

Çocuklarda doğuştan ve kazanılmış ( doğum sonrası travma , enfeksiyon gibi ) omurilik problemi varsa nörojenik mesane riski fazladır. Ayrıca pelvis, kalın barsağın son kısmı olan rektum ve anüs ameliyatı geçiren çocuklar da risk altındadır. Yine doğuştan mesane patolojisi olup ameliyat olmuş çocuklar risk altındadır.

Çocuklarda Nörojenik Mesanenin Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler her çocuk için biraz farklı olabilir. Bunlar şunları içerebilir:

• İnkontinans; yani idrar kaçırma, altını ıslatma.
• İdrar sızıntısı ve damla damla idrar yapma; Bu, idrarın kontrolsüz bir şekilde dışarı çıkması anlamına gelir. Bu genellikle mesanede idrarı tutan kaslar doğru mesajı almadığında meydana gelir.
• İdrar akımının azalması yada idrar yapmakta zorlanma.
• İdrar tutulması. Bu, idrarı serbest bırakmakta zorluk çekmek anlamına gelir. Bu, mesanede idrarı tutan kasların bırakma zamanının geldiği mesajını almaması durumunda gerçekleşir.
• İdarar Yolu Enfesiyonu; Mesanenin idrarı tam boşaltamaması ve Nörojen mesaneye sekonder gelişen Veziko Üreteral Reflü başlıca nedenleridir.
• Sık sık idrar yapma hissi.
• Acil idrar yapma hissi.
• İdrar yollarında taş; mesanenin tam boşatılaaması ve sürekli mesanede idrar olmasına bağlı.
• İdrarın geldiğini hissedememe.
• Gelişme geriliği; Sık geçirilen idrar yolu enfeksiyonu nedeni ile çocuklar düzenli beslenemez ve gelişme geriliği ortaya çıkar.
• Yüksek Ateş: Genellikle geçirilen idrar yolu enfeksiyonuna bağlı olarak ortaya çıkar.
• Kalınlaşmış mesane duvarı
• Börek pelvisi ve Üreterlerde genişleme

Çocuklarda Nörojenik Mesanenin Tanısı Nasıl Konur?

Tanıda en önemli iki şey hastanın hikayesi ve dataylı ve dikkatli fizik muayenedir, Bu ikisi ile genellikle tanı konur. Ancak nedeni ve etkilerini araştırmak için bazı tetkiklere ihtiyaç olacaktır. Burada hangi tetkikin yapılacağına hastanın durumuna göre hekiminiz karar verecektir.

Bunlardan bazıları;

• İdrar ve Kan Testleri ; İdar testleri bize enfeksiyon ve nörojen mesaneden dolayı böbreklerin etkilenip etkilenmediğini gösterecektir.
• İşeme günlüğü.
• Ürodinamik Çalışma ; Bu test bize mesane kaslarının çalışması hakkında bilgi verecektir. Ayrıca mesanenin çıkış basıncı ve pelvik kasların durumu konusunda da bilgi verecektir. Test mesane içine üretradan ince, esnek bir kateter ( sonda ) yerleştirilir. Buradan serum ile doldurularak, mesane basıncı dolum ve boşalım sırasında bu basınçlarda nasıl bir değişiklik olduğunu gösterir.
• Ultrasonografi ; Ses dalgaları aracılığı ile böbrekler ve mesanenin anatomik yapısı değerlendirilir. Nörojen mesanede genellikle mesane duvar kalınlığı artmış olarak saptanır.
• Manyetik Rözenas : Nörojen mesanenin nedenini araştırmak için genellikle omurilik ve diğer merkezi sinir sistemini değerlendirmek için yapılır.
• Sintigrafi; Böreklerin fonksiyonel durumunu değerlendirmek için yapılır.
• Voyding Sistografi; Mesanenin anatomik yapısı ve özellikle veziko üreterel reflü varlığını araştırmak için yapılır.

Çocuklarda Nörojen Mesane Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi planı çocuğun semptomlarına, yaşına, cins, genel sağlığına durumu, böbrek hasarının olup olmaması, reflünün olup olmamasına bağlı olarak planlanır ve hastaya özgüdür. Tedavi şunları içerebilir:

• Yaşam Şeklinin Değiştirilmesi; Kişiye özel planlanır, Kahve ve gazlı içeceklerden sakınılır, düzenli ve yeterli sıvı tüketimi sağlanır, şişmansa kilo vermesi sağlanır, kabızlık varsa tedavi edilir, lifli ve sağlıklı beslenme sağlanır.
• Mesaneyi Zamanlı boşaltma; Düzenli ve belli aralıklarla idrar torbasının boşaltılmasıdır. Mümkünse spontan yapılır değilse kateterler ile yapılır.
• Kateter Kullanma; Çocuğunuzun üretrasına ve mesaneye kadar ince, esnek bir tüp yerleştirmeniz gerekebilir. Bu, mesaneyi gün içinde düzenli zamanlarda boşaltmak için yapılır. Bu işleme Temiz Aralıklı Kateterizasyon ( TAK ) denir.
• !!’Konu ile ilgili detaylı bilgi için Temiz Aralıklı Kateterizasyon başlıklı yazımız okunabilir.
• İlaç. İlaç mesane kaslarını gevşetmeye ve kas spazmlarını önlemeye yardımcı olabilir. Bu amaçla antikolinejik ilaçlar kullanılır. Antibiyotik ilaç, idrar yolu enfeksiyonu (İYE) olasılığını azaltmak için kullanılabilir. Ayrıca mesane fonksiyonunu düzenlemek için Botox kullanılabilir.
• Botulinum (BOTOX) Enjeksiyonu; Doktorun kararına bağlı olarak idrar torbası yada mesane boynundaki fizyolojik sifinktere uygulanabilir. Etkisinin süreli olduğu unutulmamalıdır ( 6- 9 ay ).
• Bu hastalarda ilk tedavi Temiz Aralıklı Kateterizasyon ve anti muskarinik ilaç kullanımıdır. Bu tedavinin fayda etmediği seçilmiş hastalarda mesane kası içine Botulinum toksin A (Botox) uygulaması çok iyi bir tedavi alternatifidir.
• Botulinum toksin A (Botox) nörojenik mesane hastalarında mesane fonksiyonlarının geçici düzelmesini sağlaresini sağlar.

Botilinum İşlemi Nasıl Yapılır?

Genel Anestezi Altında mesane içine sistoskop denilen kameralı bir sistem ile girilip mesane içi haritalandırılır ve kiloya uygun dozda mesane içi kasına 20-30 bölgeye küçük miktarlarda enjekte edilir. Hasta aynı gün eski tedavisine devam ederek evine gidebilir.

Botilinum Uygulanmasının Tekrarlanması Gerekir mi?

Mesane içine uygulanan Botulinum toksin A (Botox) tedavisi ortalama 6-9 ay içinde etkisini kaybeder ve işlem yeniden tekrarlanması gerekebilir. İşlem tekrarlanabilir, yapılan çalışmalar işlemi tekrarlamanın olumsuz bir etkisinin olmadığını göstermiştir.

Tüm bunlara rağmen başarı edilmeyen hastalarda pelvik taban egzersizi programı uygulanabilir.

!!! Pelvik Taban Egzersisi ile ilgili daha detaylı bilgi için aynlı isim başlıklı yazımız okunabilir.

Nörojen Mesaneli hastalarda İdrar Yolu Enfeksiyonu engellemek ve börek fonksiyonlarını korumak için, hastanın idrarını kaçırması düzeltmek için, kısacası psikolojik, sosyal ve fizyolojik olarak normale yakın bir hayat yaşaması için mesane büyütme (İleosistoplasti) ve Mitrofanof Ameliyatı yapmak gerekebilir.

!!! Bu konuda detaylı bilgi için Augmentasyon (İleosistoplasti) Mitrofanoff başlıklı yazımız okunabilir.

Çocuklarda Nörojen Mesane Uygun ve Zamanında Tedavi Edilmez İse Ne Gibi Komplikasyonlara Neden Olur ?

Yaşamı olumsuz etkileyen kalıcı fizksel ve psiko-sosyal hasarlara neden olabilir. Veziko Üreteral Reflü; Detrüssör Sfinkter Dissinerjisine ( mesane kası ile üratra başlangıcında bulunan sfinkter dediğimiz kasların uyumu) bağlı olarak mesane içi basıncın artmasına ve sık geçirilen İdrar yolu enfeksiyonuna abağlı bağlı gelişme geriliği ve böbrek yetmezliğine neden olabilir.

İdrar kaçırmaya bağlı sosyal çevreden kaçar, okula gitmek istemez ve patolojik utanma duygusu gelişir, okul ve bireysel başarılar olumsuz etkilenir. Tüm bunlara bağlı olarak özgüven eksikliğİ, depresyon, anksiyete, sosyal izolasyon gibi ciddi psikolojik hasarlara yol açabilir.

Aileler Çocukların Nörojen Mesane ile Yaşamasına Nasıl Yardımcı Olabilir?

Nörojenik mesane ile yaşamak zor olabilir. İdrar kaçırma utanç verici olarak değerlendirilir. Çocuğunuzda öz saygı sorunlarına yol açabilir. Çocuğunuzun tedavisi ve duygusal gelişimi için destekleyici ve sabırlı olmanız hayati önem taşır. Çocuğunuzun durumunu en iyi şekilde nasıl yöneteceğinizi öğrenmek için çalışma ve zaman gerekir. Çocuğunuzun tedavi planını takip ettiğinden emin olarak başarısını teşvik edin. Bazı durumlarda, bir psikoterapist çocuğun ve ailenin tedavi planını takip etmesine yardımcı olabilir. Bu çocuklarda her türlü tedavi ve sağlıklı bir gelişim ve yaşam başarısı hekime güven ve hekim, aile ve çocuk arasında uyum ve anlayış içindeki etkileşime bağlı olduğu unutulmamalıdır.

*** Burada verilen bilgiler, internet sitesinin içeriği ziyaretçiyi özellikle aileleri bilgilendirme amacı ile düzenlenmiştir. Hiçbir bilgi ziyaretçiler tarafından tavsiye olarak değerlendirilip hiçbir karar veya eyleme neden olmamalıdır. Konu ile ilgili aileler hastasını mutlaka bir çocuk cerrahisi uzmanına muayene ettirmeli, onunla görüşerek birebir bilgisine başvurarak karar vermelidir.