İçindekiler
Aşırı Etkin (Aktif) Mesane (Urge-Sıkışma- Sendromu)
Mesanenin (İdrar torbasının) kontrolsüz ve aniden kasılma durumudur. Diğer ifade ile, kontrol edilemeyen ani idrar yapma hissi ile tanımlanan mesane disfonksiyonudur. Özellikle kız çocularında olmak üzere çocuklara en sık idrar kaçırma nedenlerinden biri aşırı etkin mesanedir. Bu çocuklarda genellikle ailelerin idrar yapmaları konusunda sürekli uyarıldıkları yada kabız oldukları görülür. Çocuk az ve sık idrar yapar.
Bu çocukları genellikle idrarlarını tuttukları görülür. Okulda, kreşte, tuvaletlerin temiz, uygun ve yeterli olmaması nedeni yada kıyafetlerini kendiler çıkaramadıkları için idrarlarını yapmaz ve tutarlar. Dolu mesane kasılmaya idrarı boşaltmak için kasılmaya başlar. Bu durum otonomi kazanır ve sonra idrar torması tam dolu değilkende kasılmaya başlar. Bu durumda sfinkter gevşer ve çocuk idrar yapar. İdrar az ve sıktır.
Tipik üç özelliği bulunur.
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu,
- Mesane -Sfinkter işlev bozukluğu (Sıkışma hisi),
- Vezikoüreteteral reflü.
Bazen de nedeni tam olarak bilinemez, mesane fetal mesane gibi davranır ve erişkin mesanesi davranışına geçemez. Burada santral inhibisyon olmadığından mesane hacmi belli seviyeye geldiğinde detrüssör kasılmaya başlar. Refleks olarak sfinkter gevşer çocuk bunu engellemek için istemli olarak sfinkteri kasar ancak bunu bir dreceye kadar sağlar, sonunda kontraksiyonlar bu engeli aşar ve idrar kaçırırır.
Sıkışma İnkontinansının Nedenleri Var mı?
Mesane (İdrar torbası) kası (Detrussor)’nın etkilendiği durumlar yada yaralanmalarda ortaya çıkar.
- Kabızlık problemleri yaşamak: Dolu olan kalın bağırsak mesaneye bası yaparak sıkışmaya neden olur.
- Sık idrar yolu enfeksiyonları: mesanenin sinirlerini etkileyerek sıkışmaya neden olur.
- Kaygı bozukluğu
- Kafeinli içecekler veya gazlı içecekler içmek
- Sinir hasarları; özellikle beyin omurilik yaralanmalarında görülür. Mesaneye zamansız ve sık sinyaller gönderir.
- Tuvaletteyken mesaneyi tamamen boşaltmaktan kaçınmak
- Altta yatan uyku apnesi
- Şişmanlık. Mesaneye bası yaparak sıkışmaya ve inkontinansa neden olur.
Sıkışma İnkontinansının Klinik Belirtileri Nelerdir?
Sıkışma inkontinansının klinik belirtileri her çocukta aynı değildir. En belirgin klinik bulgu sık idrara gitme hissidir. Normalde günlük idrar yapma sayısı 5-7 iken bu çocuklarda sayı 10’un üzerindedir. Hatta idrara çıkmamak için su ve sıvı kısıtlamasına rağmen bu sayı çok yüksektir. Bu çocuklar genel olarak ayak ucunda yükselmek, bacakları çaprazlamak, çömelme, televizyon seyrederken yerde poposunu oynatma, yumruklarını sıkma, erkek çocuklarında pipilerini tutma, ve idrar kaçıracağını anlayarak hemen tuvalete koşma ancak çoğu kez yetişememe ve idrar kaçırma, idrar az miktardadır ve kilotunu ıslatacak kadardır, çocuk sık tuvalete gider ve az miktarda idrar yapar. Bu durum tedavi edilmez ise vezikoüreteral reflüye neden olur çünkü mesane içi basıncın artmasına neden olmaktadır. Özet Olarak;
- Sık sık idrar yapma isteği
- Gece idrara kalkma
- İdrar Kaçırma
- İdrar yolu enfeksiyonudur.
Sıkışma İnkontinansının Tanısı Nasıl Konur?
Hikaye , fizik maueye ve işeme sıklığı çizelgesi ile konur. Tanıda emin olunmadığı takdirde idrar tahlili ve Ürodinamik inceleme yapılabilir, ayırıcı tanı içinse ultrasondan faydalanılabilir.
Burada en önemlisi hikayedir. Çocuğun ailesi ve mümkünse çocuk iyi dinlenmelidir. Bunun için uygun ortam oluşturulmalı ve sabırlı ollunmalıdır, yeterli vakit ayrılmalıdır.
Sıkışma İnkontinans Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavide esas olan olayın aile ve çocuğa çok iyi anlatılması ve motive edilmesidir. Nasıl ve ne zaman işeceneceğinin anlatılması ve işeme çizelgesinin tutulması, varsa kabızlık ve idrar you enfeksiyonunun tedavisi ve antimuskarinik ilaç tedavisidir.
Günlük Yaşam Değişiklikleri;
Mesane problemlerinde günlük yaşamda yapılan birtakım değişiklikler tedavinin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Bu değişikliklerden biri gazlı içecek, baharat, suni tatlandırıcılardan ve kafein içeren gıdalardan uzak durulmasıdır. Ayrıca mesane fonksiyonlarına iyi gelen kızılcık suyu ve kabak çekirdeği tüketilebilir.
Mesane Eğitimi;
Mesanenin eğitiminden amaç gereksiz kasılmasının ortadan kaldırılmasıdır. Bu da genellikle idrar hissiniz olsun olmasın doktorunuzun önerileri doğrultusunda belli aralıklarla tuvalete gitmektir.
İlaç Tedavisi;
İlaç tedavisi başlanmadan önce mutlaka detaylı bir değerlendirme yapılmalıdır. Özellikle kabızlık ve İdrar yolu enfeksiyonu açısından dikkatli değerlendirilmelidir.
İlaçlar mesane kasının aşırı kasılmasını engelleyerek, sıkışma hissini ortadan kaldırır. Ancak bu ilaçların bazıları, kabızlık, ağızda kuruluk hissi ve yanakta kızarıklık gibi geçici yan etkiler yapabilir.
!!!!!Aşırı Aktif Mesane ve idrar kaçırma büyük oranda mesane eğitimi, günlük yaşam değişikliği ve ilaç tedavisi ile tedavi edilebilir. Geri kalan küçük bir gruba, yani bu yöntemlerle tedavi edilemeyen gruba ise aşağıdaki tedavi yöntemleri denenebilir.
Nöromodülasyon (Yüzeyel Elektrotlarla Elektrik Stimülasyonu);
Sinir stimulasyonunun mekanizması halen tam olarak anlaşılmamakla birlikte, sakral sinir köklerinin stimülasyonunun pelvik taban, mesane ve mesane çıkışı arasındaki refleks yollarının modülasyonu sağladığı kabul edilmektedir. Sinir stimülasyonu tedavisi; sakral bölgeye ve ayak bileğinin çevresindeki mesaneyle alakalı sinirlerin geçtiği bölgeye uygulanır. TENS cihazı kullanılarak yapılır. Bu bir cerrahi işlem değildir. Sticker şeklinde yapışkanlı elektrotlarla çok rahat uygulanabilir. Hiçbir yan etkisi bulunmamaktadır.
Biofeedback Eğitimi;
Burada amaç pelvik taban kaslarının doğru ve etkin kullanılmasını sağlamaktır. Pelvik taban kasının fonksiyonları tedavi öncesi ve sonrası değerlendirilmelidir.
Biofeedback disfonksiyonel işeme, mesane duvar kası – mesane boynu kasları uyumsuzluluğu bozuklukları, aşırı aktif mesane, az aktif mesane gibi bütün mesane problemlerinde kullanılabilmektedir.
Pelvik taban kaslarını eğitmek için biofeedback tedavisi tek başına yeterli kalmamaktadır. Etkili bir pelvik taban rehabilitasyonu için biofeedback tedavisinin yanında; farklı egzersiz yaklaşımları, solunum ve duruş eğitimi, gevşeme eğitimi gibi farklı fizik tedavi modaliteleri de tedaviye eklenebilir. Bu rehabilitasyon, doktor kontrolünde pelvik taban fizyoterapisti tarafından yapılmalıdır.
*** Burada verilen bilgiler, internet sitesinin içeriği ziyaretçiyi özellikle aileleri bilgilendirme amacı ile düzenlenmiştir. Hiçbir bilgi ziyaretçiler tarafından tavsiye olarak değerlendirilip hiçbir karar veya eyleme neden olmamalıdır. Konu ile ilgili aileler hastasını mutlaka bir çocuk cerrahisi uzmanına muayene ettirmeli, onunla görüşerek birebir bilgisine başvurarak karar vermelidir.
