Çocuklarda Pelvik Taban Egzersizleri

Pelvik Taban Kasları Nedir?

Ürogenital organlarımımızın yerleşmiş bulunduğu ve pelvis dediğimiz boşluğu ve anüs ve mesane boynu ile üretranın etrafını çepe çevre saran kaslardır. Bu kaslar Mesane (İdrar torbası), üretra, barsaklar özellikle kalın bağırsağın son kısmının fonksiyonlarını gerçekleştirilmesinde önemli rol oynarlar. Böylece idrar ve kaka kontinasında özel fonksiyonları olan kaslardır. Çocuklarda, pelvik taban kasları fonksiyonel gelişimine devam etmektedir. Dolayısı ile bu kasların doğru ve sağlıklı çalışması sağlıklı gelişim ve idrar ve kaka kontinansı için esas rol oynamaktadırlar.

Henüz gelişim sürecinde olduğundan, bu kasların doğru çalışması sağlıklı bir büyüme için se önemlidir.

Pelvik Taban Kaslarının İşlevleri Nelerdir?

Bu kaslar temal olarak üç ana fonksiyon için çok önemli görevler üstlenmiştir.

1. Vücüdun düzgün şekil ve postür gelişimi ve dengeli hareketin sağlanması
2. İdrar kontinansı
3. Dışkı kontinansı

Ayrıca erişkinlerde cinsel fonksiyonlar ve gebelerde doğum sırasında da önemli fonksiyonları bulunan kaslardır. Bu kasların anatomik ve fonksiyonel bozukluklarında tüm bu fonksiyonlarda patolijilere neden olabilir. Diğer taraftan oluşan bu patolojile bireyde ciddi, psikolojik, sosyolojik ve fizyolojik hasarlara neden olabilir. Tüm bu aksaklıklar ilgili branş hekimlerinden öğrenilebilir. Biz burada daha çok çocuk cerrahisini ilgilendiren İdrar ve kaka kontinansı üzerinde duracağız.

Çocuklarda Pelvik Taban Kas Sorunları Kendisini Nasıl Belli Eder?

İlgili sorunlar genellikle mesane (idrar torbası) kontrolünde zorluk şeklinde kendini gösterebilir. Buda gece ya/ya da gündüz idrar kaçırma, sıkışma inkontinası, mesaneyi tam boşaltamama ve idrar yolu enfeksiyonu şeklinde kendini gösterebilir. Detaylı bilgi için ilgili başlıklı yazılarımız okunabilir.

Aynı şekilde kaka kaçırma nedeni olabilir.

Diğer taraftan pelvik taban kasları vücut duruşunu desteklerler. Bu kaslardaki zayıflık duruş bozukluğu yapacağı gibi, yanlış postür veya sürekli oturma alışkanlığı, pelvik taban kaslarını zayıflatabilir ve fonksiyonlarını etkileyebilir. Bu da idrar ve kaka sorunları vücut postür bozukluklarına neden olabilir. Pelvik taban kaslarındaki zayıflık çocuklarda çok nadir de olsa pelvik bölgede ağrı problemlerine neden olabilir.

Pelvik Taban Egzersizlerinin Faydaları Nelerdir?

Pelvik taban egzersizleri, çocuklarda sağlıklı yönde etkiler. Bu egzersizler çocukta sadece pelvik taban kaslarının fonksiyonunu düzenlemekle kalmaz aynı zamanda çocuğun fiziksel ve psikolojik gelişimini de olumlu yönde etkiler. Böylece;

1. Pelvik taban egzersizleri, çocuklarda idrar ve dışkı kontrolü sorunların çözümünü düzenler
2. Kabızlığı önler ya da tedavisine olumlu katkı sağlar.
3. Pelvik taban egzersizleri çocuklarda duruş bozukluklarının düzeltilmesine katkı sağladığı gibi çocuğun düzgün bir vücut yapısına sahip olmasını sağlar.
4. Kaka ve idrar sorunlarının düzelmesi ve düzgün bir vücut yapısına sahip olmasını sağlayarak fiziksel duygusal olarak çocuğun özgüvenli olmasını sağlar.
5. Pelvik taban egzersizleri, çocukların özgüvenini artırmaya yardımcı olur.
6. Erken yaşta yapılan pelvik taban egzersizleri, gelecekte oluşacak pelvik organ sarkmaları ve cinsen fonksiyonlarla ilgili sorunları engellenmesini sağlar.

Çocuklar İçin Uygun Pelvik Taban Egzersizleri Nasıl Olmalı?

Çocuklarda yapılan pelvik rehabilatasyon hareketleri çocuklara uygun, onları motive edici, basit, etkin ve oyun içerikli olmalıdır. Bu egzersizler çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimine katkıda bulunulmalıdır. Çocuk yaptığı hareketlerin etkisini hissetmeli ona bu konuda yardımcı olacak fizyoterapist ya da hemşirenin aynı zamanda çocuk psikolojisi, anotomi ve fizyolojisini bilen kişilerden seçilmelidir.

Çocuklar Pelvik Egzersizlere Ne Zaman Başlamalı?

Her çocuğun farklı (anatomik, fizyolojik, zihinsel ve psikolojik) bireyler olduğunu unutmadan bu konuda konu ile ilgilenen uzmanlar vermelidir. Genel olarak, çocukların pelvik taban egzersizlerine başlaması için ideal dönem, tuvalet eğitiminden hemen sonradır. 4-6 yaş arası dönem, çocukların pelvik taban kaslarını kontrol etmeyi öğrenmesi için uygun bir zaman dilimidir.

Çocuklarda Pelvik Egzersizlerin Faydalı Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Pelvik taban egzersizlerinin başarısı çocuğun ve ailenin fiziksel ve duygusal olarak hazır hissetmesi ile başlanması başarı ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle başlamadan önce uzman hekim ve fizyoterapist tarafından detaylı açıklayıcı bilgilendirme gerekirse görsellerle beraber verilmelidir.

Terapinin başarısı birkaç seans uygulamanın ardından hemen görülen bir sonuç değildir. Tedavi süreci sabır gerektirir ve kişinin düzenli olarak terapiye katılması önemlidir. Ayrıca, bazı durumlarda birden fazla tedavi yöntemi veya terapistin önerdiği evde yapılabilecek egzersizlerin düzenli olarak yapılması ve yaşam şeklindeki değişikliklerin devam ettirilmesi de gerekmektedir. Şu durumlarda Pelvik Taban Egzersizlerinin başarı oranı daha yüksektir.

1. Spina bifida da olduğu gibi doğuştan pelvik taban kas ve sinirlerinde hasar olması
2. Ameliyat sonrası iyileşmiş ve pelvik taban desteği gerektiren durumlar (Anal atrezi ve Teratom ameliyatları sonrası).
3. Egzersiz başlangıcında çocuğun ağrı ve rahatsızlık hissetmesi.
4. Uygulama ile klinik şikayetlerin azalması veya ortadan kalkması 
5. Pelvik kas fonksiyonlarında iyileşme
6. Yaşam kalitesinde iyileşme.

Çocuklarda Pelvik Taban Fizyoterapisi Çocuklarda Hangi Hastalıklarda Uygulanabilir?

Üriner Sistem Hastalıkları;

• Aşırı aktif mesane ve buna bağlı idrar kaçırma
• Vajinal reflü
• Gigle inkontinans
• Tembel Mesane
• Nörojenik mesane
• Nokturnal enürezis
• Disfonksiyonel işeme-

Gastroenterolojik Hastalıklar;

• Kronik kabızlık
• Rektal Prolaps 
• Kaka Kaçırma
• Kolostomi ameliyatları sonrası Pelvik taban güçlendirmesi

Çocuklarda Pelvik Taban Fizyoterapisini Nasıl Yapılır?

Pelvik taban egzersizi yapılacak çocuğun detaylı özgeçmişi uzman hekim ve fizyotepist tarafından değerlendirilir. Daha sonra hekim çocuğun detaylı fizik muayenesini yapar. Daha sonra aile ve çocuk sabırla ve detaylı bir şekilde bilgilendirilir, bilgilendirme gerekirse birkaç gün ara ile tekrarlanır.

Daha sonra hastanın durumuna göre bazı tetkikler yapılır. Rutin olarak yapılması gerekli tetkikler; Üroflovmetri denilen (işeme testi), idrar tahlili, idrar kültürü, üriner sistem ultrasonografisi, pelvik taban kaslarının fonksiyonel ölçümü ve günlük mesane / bağırsak rutini günlüklerini içerir. Mesane ve bağırsak günlüğü, gün boyunca çocuğunuzun ne sıklıkta idrar yaptığını, geceleri ne kadar idrar kaçırdığını ve bağırsak hareketlerinin nasıl olduğunu sorgulamaya yardımcı olan başlıkları içerir. Bu bilgiler ışığında çocuk için en uygun bir mesane ve bağırsak planı oluşturur.

Pelvik Taban Kas Kuvveti Ölçümü Nasıl Yapılır?

Pelvik taban kaslarının aktiviteleri EMG dediğimiz cihaz aracılığı ile gerçekleştirilir. İşlem Ürodinami eşliğinde yapılırsa hem üriner sistem hem de pelvik kaslar değerlendirilmiş olur.

Çocuklarda Pelvik Taban Egzersiz Tedavisi Nasıl Yapılır?

Pelvik Taban Rehabilitasyonu: Tedavide manuel terapi, elektrik stimülasyonu, Emg-Biofeedback, egzersiz, doğru ıkınma-işeme teknikleri gibi birçok yöntem kullanılır. İşeme ve dışkılamayı kontrol eden pelvik taban kasları değerlendirilip uygun programla doğru şekilde eğitilmelidir. İşemeye yardımcı teknikler öğretilir. Kaka kaçırması azalabilir hatta ortadan kalkabilir.

Pelvik Egzersizde Kullanılacak Tedavi Başlıkları Şöyle Sıralanabilir;

• Duruş tedavileri ve Solunum egzersizleri
• Elle yapılan tedavi yöntemleri
• Torako-lumbal (gövde-bel bölgesi) egzersizler
• Pelvik taban kaslarını güçlendirici egzersizleri
• İşemeyi ve dışkılamayı kolaylaştırma egzersizleri
• Rahatlama ve gevşeme teknikleri
• Davranışsal ve tuvalet eğitimi
• Beslenme ve kilo takibi
• Emg-biofeedback gibi birçok tedavi modaliteleri uygulanmaktadır.

Bu sırada aile ve hastaya evde yapılması gerekli davranış, beslenme, tuvalet eğitimi verilir ve bunlara uyulması istenir.

Pelvik Taban Fizyoterapisi Sonrası Takip Nasıl Olmalı?

Unutmayın ki çoğu zaman altta yatan nedenler tamamen organik nedenler değildir bu nedenle bu organik nedeni ortadan kaldırınca sorun bir daha tekrarlamamak üzere ortadan kalksın. Asıl sorun bazı alışkanlıklar edinilmesidir, dolayısı ile bu alışkanlık ve yaşam şekline tedavi sonrası da devam etmemiz gerekmektedir.

Tedavinin Sonlandırılmasına Nasıl Karar Verilir?

Pelvik taban egzersiz tedavisinin sonlandırılmasına çocuk, aile, tedavi uygulayıcıları (fizyoterapist, hekim) birlikte karar vermeli. Öğrenilen alışkanlıklar bir yaşam halini almalı aksi taktirde elde edilen sonuç geçici bir başarı olur ve çocuğun şikayetleri tekrarlayabilir.

*** Burada verilen bilgiler, internet sitesinin içeriği ziyaretçiyi özellikle aileleri bilgilendirme amacı ile düzenlenmiştir. Hiçbir bilgi ziyaretçiler tarafından tavsiye olarak değerlendirilip hiçbir karar veya eyleme neden olmamalıdır. Konu ile ilgili aileler hastasını mutlaka bir çocuk cerrahisi uzmanına muayene ettirmeli, onunla görüşerek birebir bilgisine başvurarak karar vermelidir.