Çocuklarda Plevral Efüzyon Nedir?

Plevral Efüzyon Akciğeri saran ve Plevra olarak isimlendiirlen zarın iki yaprağı arasında sıvınını anormal miktarda artmasıdır. Plevra Efüzyon farklı akciğer hastalıklarının yanında çok çeşitli sistemik hastalıkların tutulumunun sonucu olarak da ortay çıkabilmektedir. Akciğer ya da akciğer dışı hastalıkların plevrayı etkilemeleri ile ortaya çıkan en sık görünüm plevrada sıvı birikimi yani plevral efüzyondur.

 

Çocuklarda Plevral Efüzyon Neden Oluşur?

Normalde Plevral yapraklar arasında sıvı yaklaşık. (0.1 ml / kg) arasındadır ve proteinden fakirdir ( 1 gr / dl). Bu sıvı sürekli olarak parietal plevradaki ( Plevranın dış yaprağı ) sistemik mikrodolaşımdan süzülerek plevral boşluğa ulaşır ve yine parietal plevradaki lenfatik kanallar yardımıyla emilerek uzaklaştırılır. Parietal lenfatikler sıvı ve protein miktarının yanında plevra boşluğunun negatif basıncının kontrolünde de rol sahibidirler. Lenfatik kanallar artan sıvı miktarı karşısında akış hızlarını 20 kat arttırabilirler. Sıvı filtrasyonunun maksimum lenfatik drenaj kapasitesinin üzerine çıktığı durumlarda plevrada sıvı birikir, yani plevral efüzyon ortaya çıkar .

Çocuklarda Plevral Efüzyonun Tipleri Var mı?

Öncelille Plevral efüzyonlar iki ana kategoriye değerlendirilebilir :

1- Komplike olmayan plevral efüzyon: Ciddi bir enfeksiyon taşımayan sıvı içerir. Sıvı miktarı yeterince büyükse komplike olmayan bir plevral efüzyon belirtilere neden olabilir. Şayet bu sıvı fazla değil ve akciğer ve diğer anatomik yapıları etkilemiyorsa klinik bulgu vermeyebilir.

2- Komplike plevral efüzyon: Enfeksiyon taşıyan yada enfeksiyonların neden olduğu sıvı içerir. Tedavi edilmediğinde, sertleşerek akciğer etrafında sıkıştırıcı bir halka oluşturabilir. Organizasyon evresi denilen bu süreç soluk almayı kalıcı olarak bozabilir.

Plevral Efüzyon ayrıca transüdatif ve eksidatif terimlerini ile isimlendirilebilir.

Transüdatif: Plevral efüzyon sıvısı, normalde plevral boşlukta bulunan sıvıyla benzer karakterdedir. Sıvı berrak yada açık sarımsı renktedir. Çok büyük olmadıkları sürece nadiren sıvı boşaltımı gerektirirler. Konjestif kalp yetmezliği transüdatif plevral efüzyona neden olabilen durumlara örnektir.

Eksüdatif: Plevral efüzyon sıvısı fazlaca protein, kan ya da iltihap veya enfeksiyon bulgusu taşır. İltihaplanma şiddeti ve sıvı miktarına bağlı olarak sıvı boşaltımı gerektirebilir. Eksüdatif plevral efüzyon nedenlerinin başında akciğer enfeksiyonları yani Pnömoni gelir. Plevral efüzyon türü yalnızca plevral efüzyon sıvısından alınan örnekle tespit edilebilir.

Çocuklarda Plevral Efüzyonun Nedenleri Nelerdir?

Plevranın inflamasyonuna birçok hastalık neden olabilir. Bu hastalıklar: viral enfeksiyonlar, akciğer kanseri, travma, tüberküloz, sistemik lupus eritamatozus, konjestif kalp yetmezliği ve pulmoner embolidir. Çocuklarda plevral efüzyonun en yaygın nedenleri pnömoni ve Tüberkülozdur.

Plevral Efüzyon Varlığında Klinik Olarak Karar Verilmesi Gereken Sorular Nelerdir?

• Torasentez yapılmalı mıdır?
• Plevral sıvı transüda mı, yoksa eksüda mıdır?
• Plevral sıvı etiyolojisi nedir

Çocuklarda Plevral Efüzyonun Klinik Belirtileri Nelerdir?

Plevral efüzyon genellikle az miktarda olduğunda kendisi klnik belirtiye neden olmaz. Orta veya büyük ölçekli olduğunda klnik belirtiye neden olur. Ancak hastada plevral efüzyona neden olan hastalığın belirtileri olur. Çocuklarda en sık plevral efüzyona neden olan enfeksiyonların ve efüzyonun en sık klinik belirtileri şunlardır ;

• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı. Özellikle derin nefes alırken (plörezi/akciğer zarı iltihabı, plöritik ağrı)
• Ateş
• Öksürük
• Besleneme
• Halsizlik
• Özellikle gecikmiş vakalarda genel durum kötüleşmesi.

Çocuklarda Plevral Efüzyonun Tanısı Nasıl Konur?

Tanı hikaye ve fizik muayene ile konur, Görüntüleme, kan ve plevral sıvı incelemesi ile ise kesinleştirilir.

Hikayede; yukarda bahsedilen klinik şikayetler vardır, yakın geçirilmiş akciğer enfeksiyonu hikayesi olur, ayrıca tüberküloz açısından mutlaka sorgulanmalı çevrede tüberüloz tedavisi olup olmadığı öğrenilmelidir. Diğer taraftan kalp, karaciğer, böbrek hastalığı gibi sistemik hastalıklar açısından sorgulanmaıdır.

Fizik muayenede mutlaka sistemik maueyene yapılmalı kronik hastalık varlığı açısından dikkat edilmelidir. Oskultasyon (steteskopla dinleme) etkilenen tarafta akciğer sesleri alınmaz ve geçirilmiş akciğer enfeksiyonu dinleme bulguları olur. Perküsyon (göğse vuruş) ve başka manevralar kullanabilir.

Plevral efüzyon değerlendirmek için görüntüleme yöntemleri sıra ile; Akciğer rafisi ( Ayakta çekilmeli ), Ultrasonografi ve gerekirse Göğüs Bilgisayarlı Tomografi kullanılır.

• Göğüs röntgeni: Durumun tanımlanmasında ilk aşama çoğunlukla düz göğüs röntgenidir. Plevral efüzyon röntgen filmlerinde akciğer tabanında beyaz bir bölge olarak görünür. Plevral efüzyon olasılığı varsa kişi yan yatırılarak ek röntgen filmi çekilebilir. Dekubitus denilen bu röntgen görüntüleri, göğüs içinde serbest hareket eden sıvıyı görüntüleyebilir.

  

  

  

  

  

   

• Ultrason: Cilde yerleştirilen bir prob göğüs içi yapılarından yüksek enerjili ses dalgalarını yansıtarak bir video ekranında görüntü oluşturur. Ultrason serbest akışlı plevral efüzyon olup olmadığını belirleyebilir ve sıvı boşaltımına rehberlik edebilir.

  

  

   

• Bilgisayarlı tomografi (BT tarama): BT tarayıcı çoklu röntgen ışınlarını hızlıca alır ve bir bilgisayar göğüs içi görüntülerini oluşturur. Göğüs röntgenine göre, plevral efüzyon ve diğer akciğer anormallikleri hakkında daha detaylı bilgi verir.

  

  

  

Görüntüleme testlerinde belirlenen bir plevral efüzyonun karakteristik yapısı ve ciddiyetini tespit etmek için genellikle sıvı örneği alınır. Torasentez denilen bu işlemde, doktor kaburgalar arasındaki plevral boşluğa bir iğne ve kateter yerleştirip test edilmek üzere bir miktar sıvı çeker. Bu işlem sırasında nefes darlığı gibi belirtileri hafifletmek için büyük miktarda sıvı da boşaltılabilir.

Ayrıca şüphelenilen sebebe görede gerekli kan ve diğer tetkikler yapılır.

Çocuklarda Plevral Efüzyonun Tedavisi Nasıl Yapılır?

Plevral efüzyon tedavisinde esas amacı sıvı birikmesine yönelik etkenin tedavisidir. Örneğin, Akciğer enfeksiyonu ( Pnömoni ) için antibiyotik, konjestif kalp yetmezliği için diüretik kullanılır.

Efüzyonun tedavisinde bazı kriterler göz önüne alınarak tedavi yöntemi uygulanır. Bunlar; Sıvının karekteri ( Eksüda? Transüda ?), Sıvının miktarı ( Özellikle solunum sıkıntısı olmak üzere klinik bulgunun olup olmaması ), Eksüda ise bunun organizasyon aşaması, sıvının lökulasyon şekli ve ek patolojinin olup olmaması dikkate alınır.

Büyük, enfeksiyonlu ya da iltihaplı plevral efüzyonlar genellikle komplikasyonları önlemek ve belirtileri hafifletmek için sıvı boşaltımı gerektirir. Plevral efüzyon tedavisinde kullanılan işlemler arasında şunlar yer alır:

Torasentez: Göğüs duvarından girilen kalınca bir iğne aracılığı ile sıvı boşaltılır. Bu aynı zamanda bize sıvının özelliklerini öğrenmemizi sağlar. Büyük miktarda sıvı boşaltabilir ve birçok plevral efüzyonu etkili şekilde tedavi edebilir. Ayrıca hasta rahatlar, klnik olarak düzelir.

Tüp torakostomi (göğüs tüpü): Küçük bir kesi içinden plevral boşluğa plastik bir tüp yerleştirilir. Göğüs tüpü vakum ekipmanına bağlıdır ve genellikle birkaç gün boyunca yerleştirildiği yerde tutulur.

 

Plöredez (Plevral fibroz) : Plevral boşluğa, göğüs tüpü aracılığıyla enjekte edilen tahriş edici bir maddedir (talk ya da doksisiklin gibi). Maddenin neden olduğu yaralanma sonrası iyileşme plevral boşluk ve göğüs duvarını birbirine sıkıca bağlar. Plöredez pek çok vakada plevral efüzyonun tekrarını önleyebilir.

Plevral dekortikasyon (Plevrektomi): Cerrahlar plevral boşluk içindeki tehlikeli iltihabı ve sağlıksız dokuyu çıkarabilir. Dekortikasyon denilen bu işlem küçük kesiler (torakoskopi) ya da büyük bir açıklık (torakotomi) içinden uygulanabilir.

 

 

 

 

Çocuklarda Plevral Efüzyonun Tedavi Edilmediğinde Ne Gibi Komplikasyonlara Neden Olur?

Plevral Efüzyon Özellikle Eksüda tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bunların başlıcaları;

• Bronkoplevral fistül (piyopnömotoraks)
• Empyema necessitatis (ampiyemin göğüs duvarından spontan drene olması)
• Kosta ve vertebra iltihabı (osteomyeliti )
• Perikardit ( Kalp zarı iltihabı )
• Özefagoplevral fistül
• Metastatik abse oluşumları (beyin abselerinin %12’sini etiyolojik faktörüdür)
• Fibrotoraks
• Kronik ampiyem

*** Burada verilen bilgiler, internet sitesinin içeriği ziyaretçiyi özellikle aileleri bilgilendirme amacı ile düzenlenmiştir. Hiçbir bilgi ziyaretçiler tarafından tavsiye olarak değerlendirilip hiçbir karar veya eyleme neden olmamalıdır. Konu ile ilgili aileler hastasını mutlaka bir çocuk cerrahisi uzmanına muayene ettirmeli, onunla görüşerek birebir bilgisine başvurarak karar vermelidir.